Iznova o trećem putu

Izložba Prema konkretnoj utopiji: arhitektura u Jugoslaviji, 1948 - 1980, MoMA NY
napisao Kenneth Frampton

 

Procesualna konkretna utopija je prisutna u oba osnovna elementa stvarnosti koje prepoznaje Marksizam: u njenoj tendenciji, kao napetost opstruiranih sposobnosti, u njenoj latenciji, kao korelat ne još stvarnih mogućnosti u svijetu.
 

Princip nada, Ernest Bloch, 1954.

 

Uz prvotni učinak tripartitne projekcije uređene stare izvorne snimke, rad Mile Turajlić, pod nazivom Gradimo svoju zemlju i ona gradi nas, najupečatljivije slike na izložbi Prema konkretnoj utopiji: Arhitektura u Jugoslaviji 1948. – 1980. u njujorškoj MoMA-i upravo su povećane fotografije samog betona koje je snimio švicarski fotograf Valentin Jeck. Dvostruki naziv izložbe aludira ne samo na beton (concrete) kojim se doslovno gradila Titova socijalistička Jugoslavija, nego i na ideju konkretne utopije formulirane u ključnom djelu Ernsta Blocha Princip nade (The Principle of Hope) iz 1954. godine na koje se kustosi Martino Stierli i Vladimir Kulić izravno pozivaju u svom uvodu kataloga.